4 ġabriet ta' poeżija

· 24, Triq Ħad-Dwieli hija t-tieni ġabra ta’ poeżiji tal-poeta żagħżugħ Omar Seguna, wara li fl-2001 kien ippubblika l-ġabra Mal-Ħoss Qawwi tar-Ragħad. 24, Triq Ħad-Dwieli jifrex fuq 111 paġna u jiġbor fih mal-81 poeżija ta’ temi u stili differenti. Il-ktieb għandu wkoll introduzzjoni minn Mario Azzopardi bl-isem ta’ “L-ekwivoċità ta’ Omar Seguna”. Fid-daħla għal din il-ġabra Seguna mill-ewwel jiddikjara l-importanza li se jagħti lit-temi soċjali, fosthom il-gwerra u l-qerda tal-ħajja, filwaqt li jfakkar li fil-poeżija dejjem issib element awtobijografiku. Matul din il-ġabra ta’ poeżiji toħroġ evidenti wkoll ir-rabta ta’ Seguna mad-dinja tat-teknoloġija informatika. Hawnhekk għandna poeta li qed jipproduċi fit-tielet millennju, imma dan ma jfissirx li m’hemmx fil li jorbtu mal-poeżija preċedenti, kemm tal-ewwel kif ukoll tat-tieni nofs tas-seklu 20. Il-ktieb huwa akkumpanjat ukoll minn cd interattiva.

· Santwarju hija ġabra ta’ poeżija ta’ Joe Saliba ġejja direttament mill-Awstralja. Joe Saliba twieled f’B’Kara fl-1941 u emigra ma’ familtu lejn l-Awstralja fl-1959. Fl-2009 kien ġa tana ġabra poetika reċenti oħra bl-isem ta’ Uluru. Did-darba Joe Saliba qed jagħtina 66 poeżija li nkitbu bejn l-1986 u l-2011. Jinkludi wkoll 45 ħajku u traduzzjoni għall-Malti tat-“Talba ta’ qabel it-twelid” ta’ Louis MacNeice. Saliba hawn iħaddem forom kemm tradizzjonali kif ukoll moderni. Insibu versi li jittrattaw temi bħalma huma n-nuqqasijiet differenti tas-soċjetà moderna, it-twemmin u l-ispiritwalità, ir-realtà fuq naħa u d-dinja surreali tal-ħolm fuq in-naħa l-oħra, il-politika u l-imħabba. Xi drabi Saliba huwa sardoniku fit-ton tiegħu, drabi oħra huwa umli u daqqiet oħra ironiku jew jassumi ton ta’ twissija. Minkejja li Joe Saliba ilu snin twal jgħix ’il bogħod minn art twelidu l-versi tiegħu jixhdu rabta qawwija bejn il-poeta u l-art u l-poplu minn fejn oriġina.

· Ħsibijiet Ħarkiena-Ardent Pondering ta’ Maurice Mifsud Bonnici hija ġabra bilingwali (Malti u Ingliż) ta’ 201 ħsibijiet konċiżi li għandhom kemm mill-poeżija, kif ukoll mir-riflessjoni profonda. Il-kittieb hawn jirrifletti dwar it-tajjeb u l-ħażin tad-dinja tal-bniedem. Maurice Mifsud Bonnici llum jgħodd sewwa ’l fuq minn 80 sena u dan jidher f’kitbietu li huma maħdumin b’sengħa kbira kemm fuq livell lingwistiku kif ukoll fuq livell tematiku. Huma versi li għandhom mill-filosofiku u mill-ispiritwali u li għalhekk jitkellmu spiss dwar iċ-ċokon tal-bniedem quddiem il-kobor tal-forzi sopranaturali. Mifsud Bonnici bħal jerġa’ joħodna lura għall-għeruq, meta aħna l-Maltin konna aktar qrib it-twemmin Nisrani tagħna. Dawk tiegħu huma versi li għandhom mit-ton u anki mill-konċiżjoni tat-talba. Laqatni dak li jikteb fil-“Kelmtejn Qabel”: “Dan il-ktieb tiegħi żewwaqtu b’daqs li wieħed jista’ jġorru miegħu – speċi ta’ vade mecum biex jinqara fejn wieħed isib post ta’ ġabra. Għax meta taqra Ħsibijiet Ħarkiena int ukoll trid taħseb – trid tħoss dak li tkun qed taqra, u tara kif jolqot lilek.”

· Il-Ballata ta’ Twanny Aquilina oriġinalment inkitbet minn Duminku Azzopardi. Hija ballata miktuba f’għamla ta’ sestini (li ttul mas-46 paġna) u li tirrakkonta d-delitt faħxi tat-tifel, Twannie Aquilina, li kien sar fit-23 ta’ Awwissu 1960. Dan huwa delitt li għadu sal-ġurnata tal-lum imdawwar bl-isħab tal-misteru u għalhekk għadu jixgħel il-kurżità u l-interess ta’ bosta, u dan 51 sena wara li seħħ. Iben Duminku Azzopardi, Richie, għadda dan ix-xogħol lill-poeta u traduttur prim, Alfred Palma, biex jorqom ix-xogħol ta’ missieru. Hekk jikteb Alfred Palma fil-“Kelmtejn Qabel”: “Richie talabni nara x’jidhirli minnha, u meta rajtha nistqarr li għad li l-kitba kienet forsi miktuba b’Malti qadim jew skorrett, ċerti ritmi ma kinux idoqqu tajjeb u xi rimi essenzjali kienu stunati, sfurzati jew ħżiena, b’danakollu l-ballata ta’ Duminku Azzopardi kienet miktuba mill-qalb, kien fiha l-ġmiel letterarju tad-dilettant li kulma ried kien biss li joħroġ minn ġo fih il-kilba għall-poeżija, li kienet sawret fih in-Natura! Kulma riedet din il-ballata kienet tirqima sewwa, u b’hekk seta’ joħroġ il-ġmiel kollu tagħha.” Xogħol bħal dan ifakkar f’dawk iż-żminijiet bikrin meta l-poplu mhux edukat għax bla skola kien jgħaddi ż-żmien tiegħu ikanta l-istejjer (li seħħew fir-realtà) li jkunu ħallew impatt fuqu, u dan waqt li jkun qed jaħdem fl-għelieqi. U huwa żgur li l-istorja ta’ Ġiġa Camilleri u l-qtil ta’ Twannie Aquilina hija episodju li ma jintesa qatt mill-poplu Malti.