Monday, December 28, 2020

RIŻONANZA – DAQQA T’GĦAJN LEJN L-INFINITÀ ta’ Ricky Caruana, maqlub għall-Malti minn Alfred Palma, 2020, 143 paġna.

Għalkemm isem Ricky Caruana jista’ jkun ġdid fil-qasam tal-kotba ppubblikati, l-interess fir-reliġjonijiet u fil-filosofija Orjentali huwa qasam li hawn Malta qed jikber. Riżonanza – Daqqa t’Għajn Lejn l-Infinità jkompli jarrikkixxi dan il-qasam ta’ għerf, u din id-darba għandna ktieb li nistgħu naqrawh direttament bil-Malti bis-saħħa tat-traduttur ta’ esperjenza, Alfred Palma. Dak ta’ Palma huwa Malti mill-isbaħ li jirnexxilu jwassal bla tbatija dak kollu li ried jesprimi l-awtur fl-ilsien oriġinali, l-Ingliż, u dan minkejja li t-traduttur kellu biċċa xogħol iebsa biex jaqleb għall-Malti kunċetti xjentifiċi kumplessi.

Hawnhekk Caruana jifhem il-ħajja bħala enigma misterjuża u jistaqsi għadd ta’ mistoqsijiet essenzjali li jipprova jweġibhom bl-aktar mod sempliċi u ċar. B’xi mod huma mistoqsijiet li jintrabtu mat-tiftixa u l-għarfien ta’ aħna min aħna. Għalhekk dan hu ktieb li jiġbor fih ħsibijiet li jafu l-bidu tagħhom x’imkien fil-qiegħ tal-moħħ jew tal-‘jien’. Il-ktieb hu mimli referenzi għad-dinja tar-riċerka xjentifika u filosofika u għalhekk, fost is-sorsi ewlenin li juża nsibu x-Xjenza u l-Kotba Mqaddsa tal-erba’ reliġjonijiet prinċipali - il-Kristjaniżmu, l-Islam, il-Buddiżmu u l-Induiżmu, flimkien man-narrattiva li ħolqu biex jitwieġbu mistoqsijiet bħal “Min aħna?”, “Mnejn ġejna?”, “Għala ninsabu hawn?”,  “Fejn sejrin?”, “Verament dak lkollu li jeżisti madwarna, inkluż ġisimna, huwa biss illużjoni ladarba kollox hu magħmul minn atomi mqiegħdin flimkien f’forom diversi u dan għal żmien limitat?”, “Veru li l-univers hu magħmul minn materja riċiklata?”, u “Jekk kollox jaf il-bidu tiegħu mill-istess sors, għaliex jeżistu l-mibegħda, il-firda, il-ġlied u l-kunflitti?”

Ktieb bħal dan hu sabiħ u utli għax jistiednek tieqaf ftit mill-għaqla u l-istorbju ta’ kuljum u tirrifletti dwar ħwejjeġ li b’xi mod ġejjin mill-bogħod jew mill-profond li jagħmluna dak li aħna. Hu stedina biex niftħu wkoll moħħna għal perspettivi ġodda. L-awtur joħodna fuq vjaġġ xjentifiku fl-arena kożmika, b’moħħna mifhum bħala apparat mill-aktar modern li permezz tiegħu se nivvjaġġjaw fejn kollox hu f’evoluzzjoni kontinwa. Jinħass għalhekk il-kuntrast bejn il-ħajja materjalista fejn jaħkem il-gwadann effimeru, u l-ħajja li tikkontempla dak li hu etern u traxxendentali; bejn il-moħħ li jiffoka fuq it-temporanju fuq naħa, u fuq l-oħra, id-dehen li jikkonċentra fuq l-etern u dak li jgħaqqad mal-ħolqien kollu; bejn id-destin u r-rieda ħielsa.

Fost il-bosta kunċetti li jittratta Caruana hemm l-idea tal-wieħed f’kollox u l-kollox f’wieħed, jew tal-interkonnessjoni ta’ kollox. Hawn Caruana jiċċita lil Car Sagan: “Il-kożmos jinsab ġo fina. Aħna magħmulin minn stoffet il-kwiekeb.” Kunċett ieħor huwa dak tar-rikorrenza atomika, u għalhekk l-idea li għandna nirrispettaw lil dak kollu li jinsab madwarna. Huwa hawn fejn xjenza u morali jintrabtu flimkien. Dan ifakkar li l-ħsieb ta’ Caruana jimraħ miċ-ċokon tal-univers subatomiku għall-wesgħat bla tarf tal-univers makrokożmiku. Hawnhekk l-awtur-ħassieb jitlaq mit-teorija tal-oriġini atomika ta’ Leucippus u l-istudent tiegħu Demokritus u jirrifletti u jibni argumenti interessanti dwar il-konoxxenza atomika - jew “Alla” - li twassal biex ħsibijiet isiru forom anki supersofistikati bħalma huwa l-bniedem.

Hawn Caruana jistaqsi x’iseħħ mill-memorja tal-bniedem ladarba jmut? Huwa jirnexxilu jqarreb lejn il-qarrej medju aktar kunċetti xejn sempliċi bħall- konoxxenza universali (mela konoxxenza li tgħix iktar mill-moħħ), ir-reinkarnazzjoni, il-kawżar formattiv, l-oqsma morfiċi, il-partiċella Allija, il-kwantum, l-esperjenzi barra l-ġisem, u bosta oħrajn.

Hemm drabi meta l-awtur jindirizza direttament lill-qarrej u dan joħloq rabta b’saħħitha bejn it-tnejn. Huwa jistieden lilna l-qarrejja nwessgħu l-“vista mgħammda” li xi wħud minna jista’ jkollna u dan permezz tal-għarfien xjentifiku u anki ta’ x’jgħid twemmin differenti. Caruana jfakkar li hemm ukoll il-meditazzjoni li ddaħħal lil dak li jkun fid-dimensjoni metafiżika fejn jinsab l-għarfien assolut. Hija meditazzjoni li twassal għall-konoxxenza pura li tfisser imħabba divina u għall-kixfa li bl-għarfien li ladarba aħna lkoll magħmulin mill-istess tessut tal-ħajja, ma nistgħux nobogħdu lill-ebda ħlejqa ta’ madwarna.

L-istil u l-ilsien imħaddma jagħmlu l-proċess tal-qari ta’ dan il-ktieb mexxej, minkejja l-kumplessità tas-suġġett. Caruana jfiehem kunċetti tqal permezz ta’ analoġiji sempliċi meħudin mill-ħajja ta’ kuljum u li bosta jistgħu jifhmu mill-ewwel. Għalhekk fl-aħħar nifhmu li r-riżonanza li tissemma fil-titlu tal-ktieb hija dik li teżisti bejn l-iċken ħlejjaq u l-infinit li jiċċirkondana. Fl-aħħar mill-aħħar Riżonanza – Daqqa t’Għajn Lejn l-Infinità jgħinna nsiru nafu aħjar min aħna u b’hekk ngħixu ħajja aħjar, imsejsa mhux fuq elementi negattivi, imma pożittivi, li jwasslu għall-armonija kożmika.

 

No comments:

Post a Comment